淮陰侯列傳第三十二注拼音

2024年2月13日發(fā)(作者：新加坡管理學(xué)院)

淮陰侯列傳第三十二注拼音

淮陰侯列傳第三十二出自《史記》卷九十二，作者司馬遷。本傳記載了西漢開國功臣韓信一生的事跡。以下是淮陰侯列傳第三十二的原文：

huáiyīnhóuhánxìnzhěhuáiyīnrényěshǐwéibùyīshípínwúxínɡ淮陰侯韓信者，淮陰人也。始為布衣時(shí)，貧無行，bùdétuīzéwéilìyòubùnénɡzhìshēnɡshānɡɡǔchánɡcónɡrénjì不得推擇為吏，又不能治生商賈。常從人寄shíyǐnrénduōyànzhīzhěchánɡshùcónɡqíxiàxiānɡnánchānɡtínɡzhǎnɡ食飲，人多厭之者。常數(shù)從其下鄉(xiāng)南昌亭長jìshíshùyuètínɡzhǎnɡqīhuànzhīnǎichénchuīrùshíshíshí寄食，數(shù)月，亭長妻患之，乃晨炊蓐食。食時(shí)，xìnwǎnɡbùwéijùshíxìnyìzhīqíyìnùjìnɡjuéqù信往，不為具食。信亦知其意，怒，竟絕去。

xìndiàoyúchénɡxiàzhūmǔpiàoyǒuyìmǔjiànxìnjīfànxìn信釣于城下，諸母漂，有一母見信饑，飯信，jìnɡpiàoshùshírìxìnxǐwèipiàomǔyuēwúbìyǒuyǐzhònɡ竟漂數(shù)十日。信喜，謂漂母曰：“吾必有以重bàomǔmǔnùyuēdàzhànɡfūbùnénɡzìshíwúāiwánɡsūn報(bào)母。”母怒曰：“大丈夫不能自食，吾哀王孫érjìnshíqǐwànɡbàohū而進(jìn)食，豈望報(bào)乎！”

huáiyīntúzhōnɡshàoniányǒuwǔxìnzhěyuēruòsuīzhǎnɡdàhǎo淮陰屠中少年有侮信者，曰：“若雖長大，好

dàidāojiànzhōnɡqínɡqièěrzhònɡrǔzhīyuēxìnnénɡsǐ帶刀劍，中情怯耳。”眾辱之曰：“信能死，cìwǒbùnénɡsǐchūwǒkuàxiàyúshìxìnshúshìzhīfǔ刺我；不能死，出我胯下。”于是信孰視之，俛chūkuàxiàpúfúyìshìrénjiēxiàoxìnyǐwéiqiè出胯下，蒲伏。一市人皆笑信，以為怯。

jíxiànɡliánɡdùhuáixìnzhànɡjiàncónɡzhījūhuīxiàwèidézhī及項(xiàng)梁渡淮，信仗劍從之，居麾下，未得知mínɡxiànɡliánɡbàiyòushǔxiànɡyǔyǔyǐwéilánɡzhōnɡshùyǐ名。項(xiàng)梁敗，又屬項(xiàng)羽，羽以為郎中。數(shù)以cèɡànxiànɡyǔyǔbúyònɡhànwánɡzhīrùshǔxìnwánɡchǔɡuīhàn策干項(xiàng)羽，羽不用。漢王之入蜀，信亡楚歸漢，wèidézhīmínɡwéiliánáozuòfǎdānɡzhǎnqíbèishísānrénjiē未得知名，為連敖。坐法當(dāng)斬，其輩十三人皆yǐzhǎncìzhìxìnxìnnǎiyǎnɡshìshìjiànténɡɡōnɡyuēshànɡ已斬，次至信，信乃仰視，適見滕公，曰：“上bùyùjiùtiānxiàhūhéwéizhǎnzhuànɡshìténɡɡōnɡqíqíyán不欲就天下乎？何為斬壯士！”滕公奇其言，zhuànɡqímàoshìérbùzhǎnyǔyǔdàshuōzhīyányúshànɡ壯其貌，釋而不斬。與語，大說之。言于上，shànɡbàiyǐwéizhìsùdūwèishànɡwèizhīqíyě上拜以為治粟都尉，上未之奇也。

xìnshùyǔxiāohéyǔhéqízhīzhìnánzhènɡzhūjiānɡxínɡdàowánɡ信數(shù)與蕭何語，何奇之。至南鄭，諸將行道亡zhěshùshírénxìndùhéděnɡyǐshùyánshànɡshànɡbùwǒyònɡjí者數(shù)十人，信度何等已數(shù)言上，上不我用，即wánɡhéwénxìnwánɡbùjíyǐwénzìzhuīzhīrényǒuyánshànɡ亡。何聞信亡，不及以聞，自追之。人有言上

yuēchénɡxiànɡhéwánɡshànɡdànùrúshīzuǒyòushǒu曰：“丞相何亡。”上大怒，如失左右手。jūyìèrrìhéláiyèshànɡshànɡqiěnùqiěxǐmàhéyuē居一二日，何來謁上，上且怒且喜，罵何曰：ruòwánɡhéyěhéyuēchénbùɡǎnwánɡyěchénzhuī“若亡，何也？”何曰：“臣不敢亡也，臣追wánɡzhěshànɡyuēruòsuǒzhuīzhěshuíyuēhánxìn亡者。”上曰：“若所追者誰？”曰：“韓信yěshànɡfùmàyuēzhūjiānɡwánɡzhěyǐshíshùɡōnɡwúsuǒ也。”上復(fù)罵曰：“諸將亡者以十?dāng)?shù)，公無所zhuīzhuīxìnzhàyěhéyuēzhūjiānɡyìdéěrzhìrú追；追信，詐也。”何曰：“諸將易得耳。至如xìnzhěɡuóshìwúshuānɡwánɡbìyùzhǎnɡwánɡhànzhōnɡwúsuǒshì信者，國士無雙。王必欲長王漢中，無所事xìnbìyùzhēnɡtiānxiàfēixìnwúsuǒyǔjìshìzhěɡùwánɡcè信；必欲爭天下，非信無所與計(jì)事者。顧王策ānsuǒjuéěrwánɡyuēwúyìyùdōnɡěrānnénɡyùyùjiǔ安所決耳。”王曰：“吾亦欲東耳，安能郁郁久jūcǐhūhéyuēwánɡjìbìyùdōnɡnénɡyònɡxìnxìnjí居此乎？”何曰：“王計(jì)必欲東，能用信，信即liúbùnénɡyònɡxìnzhōnɡwánɡěrwánɡyuēwúwéiɡōnɡyǐ留；不能用，信終亡耳。”王曰：“吾為公以wéijiānɡhéyuēsuīwéijiānɡxìnbìbùliúwánɡyuē為將。”何曰：“雖為將，信必不留。”王曰：yǐwéidàjiānɡhéyuēxìnɡshènyúshìwánɡyùzhào“以為大將。”何曰：“幸甚。”于是王欲召xìnbàizhīhéyuēwánɡsùmànwúlǐjīnbàidàjiānɡrúhūxiǎo信拜之。何曰：“王素慢無禮，今拜大將如呼小

érěrcǐnǎixìnsuǒyǐqùyěwánɡbìyùbàizhīzéliánɡrì兒耳，此乃信所以去也。王必欲拜之，擇良日，zhāijièshètánchǎnɡjùlǐnǎikěěrwánɡxǔzhīzhū齋戒，設(shè)壇場，具禮，乃可耳。”王許之。諸jiānɡjiēxǐrénrénɡèzìyǐwéidédàjiānɡzhìbàidàjiānɡnǎi將皆喜，人人各自以為得大將。至拜大將，乃hánxìnyěyìjūnjiējīnɡ韓信也，一軍皆驚。

xìnbàilǐbìshànɡzuòwánɡyuēchénɡxiànɡshùyánjiānɡjūn信拜禮畢，上坐。王曰：“丞相數(shù)言將軍，jiānɡjūnhéyǐjiàoɡuǎrénjìcèxìnxièyīnwènwánɡyuējīn將軍何以教寡人計(jì)策？”信謝，因問王曰：“今dōnɡxiānɡzhēnɡquántiānxiàqǐfēixiànɡwánɡxiéhànwánɡyuē東鄉(xiāng)爭權(quán)天下，豈非項(xiàng)王邪？”漢王曰：rányuēdàwánɡzìliàoyǒnɡhànrénqiánɡshúyǔxiànɡ“然。”曰：“大王自料勇悍仁強(qiáng)孰與項(xiàng)wánɡhànwánɡm(xù)òránliánɡjiǔyuēbùrúyěxìnzàibài王？”漢王默然良久，曰：“不如也。”信再拜hèyuēwéixìnyìwéidàwánɡbùrúyěránxiànɡwánɡsuǒɡuòwú賀曰：“惟信亦為大王不如也。然項(xiàng)王所過無bùcánmièzhětiānxiàduōyuànbǎixìnɡbùqīnfùtèjiéyúwēiqiánɡ不殘滅者，天下多怨，百姓不親附，特劫于威強(qiáng)ěrmínɡsuīwéibàshíshītiānxiàxīnɡùyuēqíqiánɡyìruò耳。名雖為霸，實(shí)失天下心。故曰其強(qiáng)易弱。jīndàwánɡchénɡnénɡfǎnqídàorèntiānxiàwǔyǒnɡhésuǒbùzhū今大王誠能反其道：任天下武勇，何所不誅！yǐtiānxiàchénɡyìfēnɡɡōnɡchénhésuǒbùfúyǐyìbīnɡcónɡsī以天下城邑封功臣，何所不服！以義兵從思

dōnɡɡuīzhīshìhésuǒbùsànqiěsānqínwánɡwéiqínjiānɡjiānɡqín東歸之士，何所不散！且三秦王為秦將，將秦zǐdìshùsuìyǐsuǒshāwánɡbùkěshènɡjìyòuqīqízhònɡjiànɡzhū子弟數(shù)歲矣，所殺亡不可勝計(jì)，又欺其眾降諸hóuzhìxīnānxiànɡwánɡzhàkēnɡqínjiànɡcùèrshíyúwànwéidú侯，至新安，項(xiàng)王詐坑秦降卒二十余萬，唯獨(dú)hánxīnyìdétuōqínfùxiōnɡzhīyuàncǐsānrénzhětònɡrù邯、欣、翳得脫，秦父兄之怨此三人者，痛入ɡǔsuǐjīnchǔqiánɡyǐwēiwánɡcǐsānrénqínmínjìnjuézhīdàwánɡ骨髓。今楚強(qiáng)以威王此三人，秦民盡覺之。大王zhīrùwǔɡuānqiūháowúsuǒhàichúqínkēfǎyǔqínmínyuēfǎ之入武關(guān)，秋毫無所害，除秦苛法，與秦民約法sānzhānɡěrqínmínwúbùyùdédàwánɡwánɡqínzhěyúzhūhóuzhī三章耳，秦民無不欲得大王王秦者。于諸侯之yuēdàwánɡdānɡwánɡɡuānzhōnɡɡuānzhōnɡm(xù)ínxiánzhīzhīdàwánɡshī約，大王當(dāng)王關(guān)中，關(guān)中民咸知之。大王失zhírùhànzhōnɡqínmínwúbùhènzhějīndàwánɡjǔérdōnɡsān職入漢中，秦民無不恨者。今大王舉而東，三qínkěchuánxíérdìnɡyěyúshìhànwánɡdàxǐzìyǐwéidé秦可傳檄而定也。”于是漢王大喜，自以為得xìnwǎnsuítīnɡxìnjìbùshǔzhūjiānɡsuǒjī信晚。遂聽信計(jì)，部署諸將所擊。

bāyuèhànwánɡjǔbīnɡdōnɡchūchéncānɡdìnɡsānqínhànèrnián八月，漢王舉兵東出陳倉，定三秦。漢二年，chūɡuānshōuwèihénánhányīnwánɡjiējiànɡhéqízhào出關(guān)，收魏、河南，韓、殷王皆降。合齊、趙ɡònɡjīchǔsìyuèzhìpénɡchénɡhànbīnɡbàisànérháixìnfù共擊楚。四月，至彭城，漢兵敗散而還。信復(fù)

shōubīnɡyǔhànwánɡhuìxínɡyánɡfùjīpòchǔjīnɡsuǒzhījiānyǐ收兵與漢王會(huì)滎陽，復(fù)擊破楚京、索之間，以ɡùchǔbīnɡbùnénɡxī故楚兵不能西。

hànzhībàiquèpénɡchénɡsàiwánɡxīnzháiwánɡyìwánɡhànjiànɡchǔ漢之?dāng)s彭城，塞王欣、翟王翳亡漢降楚，qízhàoyìfǎnhànyǔchǔhéliùyuèwèiwánɡbàoyèɡuīshìqīnjí齊、趙亦反漢與楚和。六月，魏王豹謁歸視親疾，zhìɡuójíjuéhéɡuānfǎnhànyǔchǔyuēhéhànwánɡshǐlìshēnɡ至國，即絕河關(guān)反漢，與楚約和。漢王使酈生shuōbàobùxiàqíbāyuèyǐxìnwéizuǒchénɡxiānɡjīwèi說豹，不下。其八月，以信為左丞相，擊魏。wèiwánɡshènɡbīnɡpúbǎnsàilínjìnxìnnǎiyìwéiyíbīnɡchénchuán魏王盛兵蒲坂，塞臨晉。信乃益為疑兵，陳船yùdùlínjìnérfúbīnɡcónɡxiàyánɡyǐmùyīnɡfǒudùjūnxíān欲渡臨晉，而伏兵從夏陽以木罌缶渡軍，襲安yìwèiwánɡbàojīnɡyǐnbīnɡyínɡxìnxìnsuílǔbàodìnɡwèiwéi邑。魏王豹驚，引兵迎信，信遂虜豹，定魏為hédōnɡjùnhànwánɡqiǎnzhānɡěryǔxìnjùyǐnbīnɡdōnɡběijī河?xùn)|郡。漢王遣張耳與信俱，引兵東，北擊zhàodàihòujiǔyuèpòdàibīnɡqínxiàshuōèyǔxìnzhīxià趙、代。后九月，破代兵，禽夏說閼與。信之下wèipòdàihànzhéshǐrénshōuqíjīnɡbīnɡyìxínɡyánɡyǐjùchǔ魏破代，漢輒使人收其精兵，詣滎陽以距楚。

xìnyǔzhānɡěryǐbīnɡshùwànyùdōnɡxiàjǐnɡxínɡjīzhàozhàowánɡ信與張耳以兵數(shù)萬，欲東下井陘擊趙。趙王、chénɡānjūnchényúwénhànqiěxízhīyějùbīnɡjǐnɡxínɡkǒuhào成安君陳余聞漢且襲之也，聚兵井陘口，號(hào)

chēnɡèrshíwànɡuǎnɡwǔjūnlǐzuǒchēshuōchénɡānjūnyuēwénhàn稱二十萬。廣武君李左車說成安君曰：“聞漢jiānɡhánxìnshèxīhélǔwèiwánɡqínxiàshuōxīndiéxuèèyǔ將韓信涉西河，虜魏王，禽夏說，新喋血閼與，jīnnǎifǔyǐzhānɡěryìyùxiàzhàocǐchénɡshènɡérqùɡuóyuǎn今乃輔以張耳，議欲下趙，此乘勝而去國遠(yuǎn)dòuqífēnɡbùkědānɡchénwénqiānlǐkuìliánɡshìyǒujīsè斗，其鋒不可當(dāng)。臣聞千里饋糧，士有饑色；qiáosūhòucuànshībùsùbǎojīnjǐnɡxínɡzhīdàochēbùdéfānɡ樵蘇后爨，師不宿飽。今井陘之道，車不得方ɡuǐqíbùdéchénɡlièxínɡshùbǎilǐqíshìliánɡshibìzàiqí軌，騎不得成列，行數(shù)百里，其勢糧食必在其hòuyuànzúxiàjiǎchénqíbīnɡsānwànréncónɡjiāndàojuéqízī后。愿足下假臣奇兵三萬人，從間道絕其輜zhònɡzúxiàshēnɡōuɡāolěijiānyínɡwùyǔzhànbǐqiánbùdédòu重；足下深溝高壘，堅(jiān)營勿與戰(zhàn)。彼前不得斗，tuìbùdéháiwúqíbīnɡjuéqíhòushǐyěwúsuǒluèbùzhìshí退不得還，吾奇兵絕其后，使野無所掠，不至十rìérliǎnɡjiānɡzhītóukězhìyúxìxiàyuànjūnliúyìchénzhī日，而兩將之頭可致于戲下。愿君留意臣之jìfǒubìwéièrzǐsuǒqínyǐchénɡānjūnrúzhěyě計(jì)。否，必為二子所禽矣。”成安君，儒者也，chánɡchēnɡyìbīnɡbúyònɡzhàmóuqíjìyuēwúwénbīnɡfǎshízé常稱義兵不用詐謀奇計(jì)，曰：“吾聞兵法十則wéizhībèizézhànjīnhánxìnbīnɡhàoshùwànqíshíbúɡuòshùqiān圍之，倍則戰(zhàn)。今韓信兵號(hào)數(shù)萬，其實(shí)不過數(shù)千。nénɡqiānlǐérxíwǒyìyǐbàjíjīnrúcǐbìérbùjīhòu能千里而襲我，亦已罷極。今如此避而不擊，后

yǒudàzhěhéyǐjiāzhīzézhūhóuwèiwúqièérqīnɡláifáwǒ有大者，何以加之！則諸侯謂吾怯，而輕來伐我。”bùtīnɡɡuǎnɡwǔjūncè不聽廣武君策。

xìnshǐbàohánxìnhánxìndàxǐnǎiyǐnbīnɡcónɡjiāndàobìshānér信使報(bào)韓信，韓信大喜，乃引兵從間道萆山而wànɡzhàojūnɡuǒjiànqízhònɡjūnxièdàiwúbèixìnxǐwèijūn望趙軍，果見其眾軍懈怠，無備。信喜，謂軍lìyuēzhàoyǐxiānjùbiàndìwéibìqiěbǐwèijiànwúdàjiānɡ吏曰：“趙已先據(jù)便地為壁，且彼未見吾大將qíɡǔwèikěnjīqiánxínɡkǒnɡwúzhìzǔxiǎnérháixìnnǎi旗鼓，未肯擊前行，恐吾至阻險(xiǎn)而還。”信乃shǐwànrénxiānxínɡchūbèishuǐchénzhàojūnwànɡjiànérdàxiào使萬人先行，出，背水陳。趙軍望見而大笑。pínɡdànxìnjiàndàjiānɡzhīqíɡǔɡǔxínɡchūjǐnɡxínɡkǒuzhào平旦，信建大將之旗鼓，鼓行出井陘口，趙kāibìjīzhīdàzhànliánɡjiǔyúshìxìnzhānɡěrxiánɡqìɡǔqí開壁擊之，大戰(zhàn)良久。于是信、張耳詳棄鼓旗，zǒushuǐshànɡjūnshuǐshànɡjūnkāirùzhīfùjízhànzhàoɡuǒkōnɡ走水上軍。水上軍開入之，復(fù)疾戰(zhàn)。趙果空bìzhēnɡhànɡǔqízhúhánxìnzhānɡěrhánxìnzhānɡěryǐrù壁爭漢鼓旗，逐韓信、張耳。韓信、張耳已入shuǐshànɡjūnjūnjiēshūsǐzhànbùkěbàixìnsuǒchūqíbīnɡèr水上軍，軍皆殊死戰(zhàn)，不可敗。信所出奇兵二qiānqíɡònɡhòuzhàokōnɡbìzhúlìzéchírùzhàobìjiēbázhào千騎，共候趙空壁逐利，則馳入趙壁，皆拔趙qílìhànchìzhìèrqiānzhàojūnyǐbúshènɡbùnénɡdéxìnděnɡ旗，立漢赤幟二千。趙軍已不勝，不能得信等，

yùháiɡuībìbìjiēhànchìzhìérdàjīnɡyǐwéihànjiēyǐdé欲還歸壁，壁皆漢赤幟，而大驚，以為漢皆已得zhàowánɡjiānɡyǐbīnɡsuíluàndùnzǒuzhàojiānɡsuīzhǎnzhībù趙王將矣，兵遂亂，遁走，趙將雖斬之，不nénɡjìnyěyúshìhànbīnɡjiājīdàpòl(fā)ǔzhàojūnzhǎnchénɡān能禁也。于是漢兵夾擊，大破虜趙軍，斬成安jūnshuǐshànɡqínzhàowánɡxiē君泜水上，禽趙王歇。

xìnnǎilìnɡjūnzhōnɡwúshāɡuǎnɡwǔjūnyǒunénɡshēnɡdézhěɡòuqiān信乃令軍中毋殺廣武君，有能生得者購千jīnyúshìyǒufùɡuǎnɡwǔjūnérzhìxìxiàzhěxìnnǎijiěqífù金。于是有縛廣武君而致戲下者，信乃解其縛，dōnɡxiānɡzuòxīxiānɡduìshīshìzhī東鄉(xiāng)坐，西鄉(xiāng)對(duì)，師事之。

zhūjiānɡxiàoshǒulǔbìhèyīnwènxìnyuēbīnɡfǎyòubèishān諸將效首虜，畢賀，因問信曰：“兵法右倍山línɡqiánzuǒshuǐzéjīnzhějiānɡjūnlìnɡchénděnɡzhūjiānɡxiàoshǒu陵，前左水澤，今者將軍令臣等諸將效首lǔbìhèyīnwènxìnyuēbīnɡfǎyòubèishānlínɡqiánzuǒ虜，畢賀，因問信曰：“兵法右倍山陵，前左shuǐzéjīnzhějiānɡjūnlìnɡchénděnɡfǎnbèishuǐzhènhéyě水澤，今者將軍令臣等反背水陣，何也？”xìnyuēcǐzàibīnɡfǎbùzàizhònɡɡuǎbīnɡfǎbùyuēxiàn信曰：“此在兵法，不在眾寡。兵法不曰：‘陷zhīsǐdìérhòushēnɡzhìzhīwánɡdìérhòucúnqiěxìnfēiděisù之死地而后生，置之亡地而后存’？且信非得素fǔxúnshìdàfūyěcǐsuǒwèiqūshìrénérzhànzhīqíshì拊循士大夫也，此所謂‘驅(qū)市人而戰(zhàn)之’，其勢

fēizhìzhīsǐdìshǐrénrénzìwéizhànjīnyǔzhīshēnɡdìjiēzǒu非置之死地，使人人自為戰(zhàn)；今予之生地，皆走，nínɡshànɡkědééryònɡzhīhūzhūjiānɡjiēfúyuēshànfēi寧尚可得而用之乎！”諸將皆服曰：“善。非chénsuǒjíyě臣所及也。”