2024年2月13日發(fā)(作者:顧家山)

威妥(tuo)瑪式拼音法
Wade-Giles romanization
中國清末至1958年漢語拼音方案公布前,中國和國際上流行的中文拼音方案。又稱威妥瑪-翟理斯式拼音。T.F.威妥瑪(1818~1895),英國人。從1841年起在英國駐華使館任職。1871年升為英國駐華公使。1883年回國。1888年起在劍橋大學(xué)任教授,講授漢語,直至1895年逝世。威妥瑪在華任職期間,使用他根據(jù)北京讀書音制訂的拉丁字母拼音方案給漢字注音。這個方案以后被普遍用來拼寫中國的人名、地名等,一般稱為威妥瑪式拼音。威妥瑪式拼音,雖然保持了接近英文拼法的一些特點,但是并不完全遷就英文的拼寫習(xí)慣。它的最大缺點是沒有充分考慮漢語的語音特點,拘泥于國際習(xí)慣,沿襲了前人使用送氣符號來表示聲母的辦法。在實際應(yīng)用中,送氣符號常常被省略,因而造成很大的混亂。
漢語拼音—韋氏拼音對照表
簡單回顧中國方塊文字拼音的歷程,大致經(jīng)過了威妥瑪拼音法、注音字母法和漢語拼音法。威妥瑪(Sir Thomas Wade)是英國人,曾于19世紀(jì)末任英國駐華公使,參與八國聯(lián)軍鎮(zhèn)壓義和團(tuán)運動。此人以羅馬字母為漢字注音,創(chuàng)立威氏拼音法。后來稍加修訂,合稱WG威氏拼音法(Wade-Giles System)。此法被廣泛應(yīng)用于漢語人名地名的英譯,影響較大。 注音字母法是民國初年黎錦熙等學(xué)者創(chuàng)制的。當(dāng)時一批學(xué)者倡導(dǎo)國語運動與漢字簡化運動,呼吁簡化漢字,給漢字注音。1918年11月23日,北洋政府教育部公布注音字母表。
漢語拼音—韋氏拼音對照表
Pinyin to Wade-Giles Conversion Table
a -- a
ai -- ai
an -- an
ang -- ang
ao -- ao
ba -- pa
bai -- pai
ban -- pan
bang -- pang
bao -- pao
bei -- pei
ben -- pen
beng -- peng
bi -- pi
bian -- pien
biao -- piao
bie -- pieh
bin -- pin
bing -- ping
bo -- po
bu -- pu
ca -- ts'a
cai -- ts'ai
can -- ts'an
cang -- ts'ang
cao -- ts'ao
ce -- ts'e
cen -- ts'en
ceng -- ts'eng
cha -- ch'a
chai -- ch'ai
chan -- ch'an
chang -- ch'ang
chao -- ch'ao
che -- ch'e
chen -- ch'en
cheng -- ch'eng
chi -- ch'ih
chong -- ch'ung
chou -- ch'ou
chu -- ch'u
chuai -- ch'uai
chuan -- ch'uan
chuang -- ch'uang
chui -- ch'ui
chun -- ch'un
chuo -- ch'o
ci -- tz'u
cong -- ts'ung
cou -- ts'ou
cu -- ts'u
cuan -- ts'uan
cui -- ts'ui
cun -- ts'un
cuo -- ts'o
da -- ta
dai -- tai
dan -- tan
dang -- tang
dao -- tao
de -- te
deng -- teng
di -- ti
dian -- tien
diao -- tiao
die -- tieh
ding -- ting
diu -- tiu
dong -- tung
dou -- tou
du -- tu
duan -- tuan
dui -- tui
dun -- tun
duo -- to
e -- o
en -- en
er -- erh
fa -- fa
fan -- fan
fang -- fang
fei -- fei
fen -- fen
feng -- feng
fo -- fo
fou -- fou
fu -- fu
ga -- ka
gai -- kai
gan -- kan
gang -- kang
gao -- kao
ge -- ko
gen -- ken
geng -- keng
gong -- kung
gou -- kou
gu -- ku
gua -- kua
guai -- kuai
guan -- kuan
guang -- kuang
gui -- kuei
gun -- kun
guo -- kuo
ha -- ha
hai -- hai
han -- han
hang -- hang
hao -- hao
he -- ho
hei -- hei
hen -- hen
heng -- heng
hong -- hung
hou -- hou
hu -- hu
hua -- hua
huai -- huai
huan -- huan
huang -- huang
hui -- hui
hun -- hun
huo -- huo
ji -- chi
jia -- chia
jian -- chien
jiang -- chiang
jiao -- chiao
jie -- chieh
jin -- chin
jing -- ching
jiong -- chiung
jiu -- chiu
ju -- chü
juan -- chüan
jue -- chüeh
jun -- chün
ka -- k'a
kai -- k'ai
kan -- k'an
kang -- k'ang
kao -- k'ao
ke -- k'o
ken -- k'en
keng -- k'eng
kong -- k'ung
kou -- k'ou
ku -- k'u
kua -- k'ua
kuai -- k'uai
kuan -- k'uan
kuang -- k'uang
kui -- k'uei
kun -- k'un
kuo -- k'uo
lü -- lü
la -- la
lai -- lai
lan -- lan
lang -- lang
lao -- lao
le -- le
lei -- lei
leng -- leng
li -- li
lian -- lien
liang -- liang
liao -- liao
lie -- lieh
lin -- lin
ling -- ling
liu -- liu
long -- lung
lou -- lou
lu -- lu
luan -- luan
luan -- lüan
lue -- lüeh
lun -- lun
luo -- lo
ma -- ma
mai -- mai
man -- man
mang -- mang
mao -- mao
mei -- mei
men -- men
meng -- meng
mi -- mi
mian -- mien
miao -- miao
mie -- mieh
min -- min
ming -- ming
miu -- miu
mo -- mo
mou -- mou
mu -- mu
nü -- nü
na -- na
nai -- nai
nan -- nan
nang -- nang
nao -- nao
nei -- nei
nen -- nen
neng -- neng
ni -- ni
nian -- nien
niang -- niang
niao -- niao
nie -- nieh
nin -- nin
ning -- ning
niu -- niu
nong -- nung
nou -- nou
nu -- nu
nuan -- nuan
nue -- nüeh
nuo -- no
ou -- ou
pa -- p'a
pai -- p'ai
pan -- p'an
pang -- p'ang
pao -- p'ao
pei -- p'ei
pen -- p'en
peng -- p'eng
pi -- p'i
pian -- p'ien
piao -- p'iao
pie -- p'ieh
pin -- p'in
ping -- p'ing
po -- p'o
pou -- p'ou
pu -- p'u
qi -- ch'i
qia -- ch'ia
qian -- ch'ien
qiang -- ch'iang
qiao -- ch'iao
qie -- ch'ieh
qin -- ch'in
qing -- ch'ing
qiong -- ch'iung
qiu -- ch'iu
qu -- ch'ü
quan -- ch'üan
que -- ch'üeh
qun -- ch'ün
ran -- jan
rang -- jang
rao -- jao
re -- je
ren -- jen
reng -- jeng
ri -- jih
rong -- jung
rou -- jou
ru -- ju
ruan -- juan
rui -- jui
run -- jun
ruo -- jo
sa -- sa
sai -- sai
san -- san
sang -- sang
sao -- sao
--
n -- n
ng -- ng
sha -- sha
shai -- shai
shan -- shan
shang -- shang
shao -- shao
she -- she
shen -- shen
sheng -- sheng
shi -- shih
shou -- shou
shu -- shu
shua -- shua
shuai -- shuai
shuan -- shuan
shuang -- shuang
shui -- shui
shun -- shun
shuo -- shuo
si -- ssu
song -- sung
sou -- sou
su -- su
suan -- suan
sui -- sui
sun -- sun
suo -- so
ta -- t'a
tai -- t'ai
tan -- t'an
tang -- t'ang
tao -- t'ao
te -- t'e
teng -- t'eng
ti -- t'i
tian -- t'ien
tiao -- t'iao
tie -- t'ieh
ting -- t'ing
tong -- t'ung
tou -- t'ou
tu -- t'u
tuan -- t'uan
tui -- t'ui
tun -- t'un
tuo -- t'o
wa -- wa
wai -- wai
wan -- wan
wang -- wang
wei -- wei
wen -- wen
weng -- weng
wo -- wo
wu -- wu
xi -- hsi
xia -- hsia
xian -- hsien
xiang -- hsiang
xiao -- hsiao
xie -- hsieh
xin -- hsin
xing -- hsing
xiong -- hsiung
xiu -- hsiu
xu -- hsü
xuan -- hsüan
xue -- hsüeh
xun -- hsün
ya -- ya
yai -- yai
yan -- yen
yang -- yang
yao -- yao
ye -- yeh
yi -- i
yin -- yin
ying -- ying
yo -- yo
yong -- yung
you -- yu
yu -- yü
yuan -- yüan
yue -- yüeh
yun -- yün
za -- tsa
zai -- tsai
zan -- tsan
zang -- tsang
zao -- tsao
ze -- t
zei -- ti
zen -- tn
zeng -- tng
zha -- cha
zhai -- chai
zhan -- chan
zhang -- chang
zhao -- chao
zhe -- che
zhen -- chen
zheng -- cheng
zhi -- chih
zhong -- chung
zhou -- chou
zhu -- chu
zhua -- chua
zhuai -- chuai
zhuan -- chuan
zhuang -- chuang
zhui -- chui
zhun -- chun
漢字拼音常用有兩種,一種是普通話注音的拼法,還有一種就是威妥瑪式(Wade System)拼法。所謂威妥瑪式拼法,是1867年英國駐華外交官威妥瑪(Thomas F. Wade)制定的一套漢字英文注音方案,后來逐步成為通用的英文拼寫中國地名、姓氏的專用拼寫法;而普通話注音的拼法則是國務(wù)院1978年發(fā)布“國務(wù)院批轉(zhuǎn)關(guān)于改用漢語拼音方案作為我國人名地名羅馬字母拼寫法的統(tǒng)一規(guī)范的報告”后開始執(zhí)行的。
現(xiàn)在國內(nèi)用漢語拼音來標(biāo)注地名和姓氏已經(jīng)很普遍了,但在港臺,以及英語國家,基本上還都是采用威妥瑪式拼法居多。大家隨便搜搜臺灣網(wǎng)站關(guān)于“福州”的拼法,就會看到清一色的全部都是“fuchou”;除了福州以外,青島拼成“Tsingtao”,張曼玉拼做“Maggie Cheung”,
用的都是威妥瑪式拼法。
百家姓
具體包含的姓
你A:艾--Ai 安--Ann/An
敖--Ao
B:巴--Pa
包/鮑--Paul/Pao
貝--Pei
卞--Bein
步--Poo
C:蔡/柴--Tsia/Choi/Tsai
岑--Cheng
查--Cha
車--Che
成/程--Cheng
褚/楚--Chu
D:戴/代--Day/Tai
狄--Ti
丁--Ting/T
竇--Tou
段--Tuan
東郭--Tung-kuo
E:
F:范/樊--Fan/Van
費--Fei
符/傅--Fu/Foo
G:蓋--Kai
高/郜--Gao/Kao
耿--Keng
白--Pai
班--Pan
畢--Pih
卜/薄--Po/Pu
百里--Pai-li
曹/晁/巢--Chao/Chiao/Tsao
崔--Tsui
常--Chiong
陳--Chen/Chan/Tan
池--Chi
淳于--Chwen-yu
鄧--Teng/Tang/Tung
刁--Tiao
董/東--Tung/Tong
杜--To/Du/Too
端木--Duan-mu
東方--Tung-fang
房/方--Fang
馮/鳳/封--Fung/Fong
甘--Kan
葛--Keh
弓/宮/龔/恭--Kung
勾--Kou 古/谷/顧--Ku/Koo
桂--Kwei 管/關(guān)--Kuan/Kwan
郭/國--Kwok/Kuo 公孫--Kung-sun
公羊--Kung-yang 公冶--Kung-yeh
谷梁--Ku-liang
H:海--Hay 韓--Hon/Han
杭--Hang
何/賀--Ho
侯--Hou
胡/扈--Hu/Hoo
宦--Huan
霍--Huo
呼延--Hu-yen
I:
J:紀(jì)/翼/季/吉/嵇/汲/籍/姬--Chi
賈--Chia
蔣/姜/江/--Chiang/Kwong
金/靳--Jin/King
訐--Gan
K:闞--Kan
柯--Kor/Ko
寇--Ker
匡--Kuang
L:賴--Lai
郎--Long
樂--Loh
冷--Leng
連--Lien
梁--Leung/Liang
凌--Lin
郝--Hoa/Howe
桓--Won
洪--Hung
花/華--Hua
黃--Wong/Hwang
皇甫--Hwang-fu
居--Chu
翦/簡--Jen/Jane/Chieh
焦--Chiao
景/荊--King/Ching
康--Kang
孔--Kong/Kung
蒯--Kuai
藍(lán)--Lan
勞--Lao
雷--Rae/Ray/Lei
黎/酈/利/李--Lee/Li/Lai/Li
廖--Liu/Liao
林/藺--Lim/Lin
柳/劉--Liu/Lau
龍--Long 樓/婁--Lou
盧/路/陸魯--Lu/Loo 倫--Lun
羅/駱--Loh/Lo/Law/Lam/Rowe 呂--Lui/Lu
令狐--Lin-hoo
M:馬/麻--Ma 麥--Mai/Mak
滿--Man/Mai 毛--Mao
梅--Mei
米/宓--Mi
閔--Min
莫--Mok/Mo
慕容--Mo-yung
N:倪--Nee
聶--Nieh
農(nóng)--Long
O:歐/區(qū)--Au/Ou
P:潘--Pang/Pan
裴--Pei/Bae
皮--Pee
浦/蒲--Poo
Q:祁/戚/齊--Chi/Chyi/Chi/Chih
喬--Chiao/Joe
裘/仇/邱--Chiu
R:冉--Yien
任--Jen/Yum
阮--Yuen
S:司--Sze
沙--Sa
單/山--San
沈/申--Shen
史/施/師/石--Shih/Shi
孟/蒙--Mong/Meng
苗/繆--Miau/Miao
穆/慕--Moo/Mo
萬俟--Moh-chi
甯--Ning
牛--New/Niu
南宮--Nan-kung
歐陽--Ou-yang
龐--Pang
彭--Phang/Pong
平--Ping
濮陽--Poo-yang
錢--Chien
秦--Ching
屈/曲/瞿--Chiu/Chu
饒--Yau
容/榮--Yung
芮--Nei
桑--Sang
邵--Shao
尚/商--Sang/Shang
盛--Shen
蘇/宿/舒--Sue/Se/Soo/Hsu
孫--Sun/Suen 宋--Song/Soung
司空--Sze-kung 司馬--Sze-ma
司徒--Sze-to 單于--San-yu
上官--Sang-kuan 申屠--Shen-tu
T:談--Tan 湯/唐--Town/Towne/Tang
邰--Tai 譚--Tan/Tam
陶--Tao
田--Tien
屠--Tu
拓拔--Toh-bah
U:
V:
W:萬--Wan
魏/衛(wèi)/韋--Wei
翁--Ong
X:奚/席--Hsi/Chi
肖--Shaw/Siu/Hsiao
解/謝--T/Shieh
刑--Hsing
許/徐/荀--Shun/Hui/Hsu
薛--Hsueh
夏侯--Hsia-hou
Y:燕/晏/閻/嚴(yán)/顏--Yim/Yen
姚--Yao/Yau
伊/易/羿--Yih/E
應(yīng)--Ying
俞/庾/于/余/虞/郁/余/禹--Yue/Yu
岳--Yue
尉遲--Yu-chi
Z:藏--Chang
藤--Teng
童--Tung
澹臺--Tan-tai
王/汪--Wong
溫/文/聞--Wen/Chin/Vane/Man
吳/伍/巫/武/鄔/烏--Wu/NG/Woo
夏--Har/Hsia/(Summer)
項/向--Hsiang
辛--Hsing
熊--Hsiung/Hsiun
宣--Hsuan
西門--See-men
軒轅--Hsuan-yuen
楊/羊/養(yǎng)--Young/Yang
葉--Yip/Yeh/Yih
殷/陰/尹--Yi/Yin/Ying
尤/游--Yu/You
袁/元--Yuan/Yuen
云--Wing
宇文--Yu-wen
曾/鄭--Tsang/Cheng/Tng
訾--Zi 宗--Chung
左/卓--Cho/Tso 翟--Chia
詹--Chan 甄--Chen
湛--Tsan 張/章--Cheung/Chang
趙/肇/招--Chao/Chiu/Chiao/Chioa 周/鄒--Chau/Chou/Chow
鐘--Chung 祖/竺/朱/諸/祝--Chu/Chuh
莊--Chong 鐘離--Chung-li
郵政式拼音是一個以拉丁字母拼寫中國地名的系統(tǒng)。始于晚清,1906年春季于上海舉行的帝國郵電聯(lián)席會議通過其使用。1912年中華民國成立之后繼續(xù)使用郵政式拼音,因此它是20世紀(jì)上半葉西方國家拼寫中國地名時最常用的系統(tǒng)。中華人民共和國成立之后,在大陸地區(qū)郵政式拼音逐漸被漢語拼音取代。
郵政式拼音以威妥瑪拼音為根據(jù),不過采用一些已經(jīng)普及化的地名拼法。此外,一些地方使用當(dāng)?shù)胤窖曰蚬乓魜砥磳懫涞孛?
郵政式拼音與威妥瑪拼音的主要差別有:
? 不使用變音符號
? Chi(ㄐ)、ch'i(ㄑ)、hsi(ㄒ) (漢語拼音里的ji、qi、xi) 以tsi、tsi、si 或 ki、ki、hi表示,視其自尖音或團(tuán)音演變而定。(尖音團(tuán)音是另外的復(fù)雜故事。)如:
o Peking (北京;威妥瑪拼音:Pei-ching)
o Tientsin (天津;威妥瑪拼音:T'ien-chin)
o Tsinan (濟南;威妥瑪拼音:Chi-nan)
? 威妥瑪拼音里的u在郵政式拼音里是w, 除非u在該音節(jié)里是唯一的元音:
o Ankwo (安國;威妥瑪拼音:An-kuo)
o Chinchow (錦州;威妥瑪拼音:Chin-chou)
? 廣東、廣西及福建的地名拼法以當(dāng)?shù)胤窖匀缈图以挕⒒浾Z、閩語等為準(zhǔn):
o Amoy (廈門;威妥瑪拼音:Hsia-men)
o Swatow (汕頭;威妥瑪拼音:Shan-t'ou)
o Quemoy (金門;威妥瑪拼音:Chin-men)
? 已經(jīng)普及化的拼法如通商口岸的西洋名字得以保留:
o Canton (廣州;威妥瑪拼音:Kuang-chou)
這也是為什么"京"都拼成"king"的原因。
但是想來,中西交流已久,Peking,Nanking這些拼法應(yīng)該早在1906之前幾百年就應(yīng)該出現(xiàn)了,所以理論上應(yīng)該是后來發(fā)明的拼音規(guī)則去符合既定的拼音才對。
但Peking,Nanking的king明顯不像國語。(國語似乎沒有發(fā)king的音的字)。所以我看到有數(shù)據(jù)寫到。Peking,Nanking的來源,來自數(shù)百年前,西方人剛剛來東方的時候,被限制在中國南方做生意,所以接觸的是中國南方的人,接觸到的語言是中國南方的方言。因此,地名的翻譯,也很多就不是從官話的音,而是從中國南方方言的音,特別是廣東話的音,翻成洋文。北京,在國語中發(fā)成[pej?i?],但在廣東話中發(fā)成[pakki?]。可能先從[pakki?]轉(zhuǎn)成法語的Pékin,之后再轉(zhuǎn)成英文的Peking。
另外一種說法是,現(xiàn)在國語的音有經(jīng)過轉(zhuǎn)換。以前許多發(fā)[k]的音在國語中都轉(zhuǎn)成 [?].(為什么要轉(zhuǎn),我也不知道。但這似乎不是特例,基隆Keelung,也是以前拼成/k/,但現(xiàn)在國語發(fā)成/j/的例子。),所以現(xiàn)在國語已經(jīng)沒有king這個音了。但是國語是一種比較晚近才固定的語言,外國人的拼音沒有隨著中國人轉(zhuǎn)音而跟著改變,所以Peking,Nanking就這樣保留下來,一直到中國大陸發(fā)明了漢語拼音,才才通知各國,改成Bejing 和Nanjing。
威妥瑪拼音的中國地名:
Manchuria 滿州
Shenyang= Mukden 瀋陽
Dairen 大連
Pt Arthur旅順口
Jehol 熱河
Chahar察哈爾
Suiyuan綏遠(yuǎn)
Kansu甘肅
Shantung山東
Peking北京
Tientsin天津
Tsinan濟南
Tsingtao青島
Honan河南
Hopei河北
Nanking南京
Shanghai上海
Ningpo寧波
Chekiang浙江
Fukien福建
Kiangsi江西
Anhwei安徽
Szechwan四川
Tsinghai青海
Chungking重慶
Kweichow貴州
Kwangtung廣東
Kwangsi廣西
Hankow漢口
Swatow汕頭
Amoy廈門
Foochow福州
Wenchow溫州
Canton廣州
Sinkiang新疆
漢語拼音地名人名對照舉例一組:
南京:Nanjing/Nanking
杭州:Hangzhou/Hangchow(Hangchou)
蘇州:Suzhou/Soochow(Soochou)
北京:Beijing/Peking
臺北:Taibei/Taipei
高雄:Gaoxiong/Kaohsiong
青島:Qingdao/Tsingtao
清華:Qinghua/Tsinghwa
中華:Zhonghua/Chonghwa
西夏:Xixia/Hsihsia
徐州:Xuzhou/Hsuchow(Hsūchou)
本文發(fā)布于:2024-02-13 00:32:49,感謝您對本站的認(rèn)可!
本文鏈接:http://www.newhan.cn/zhishi/a/1707755570265512.html
版權(quán)聲明:本站內(nèi)容均來自互聯(lián)網(wǎng),僅供演示用,請勿用于商業(yè)和其他非法用途。如果侵犯了您的權(quán)益請與我們聯(lián)系,我們將在24小時內(nèi)刪除。
本文word下載地址:威妥(tuo)瑪式拼音法.doc
本文 PDF 下載地址:威妥(tuo)瑪式拼音法.pdf
| 留言與評論(共有 0 條評論) |